Senseo-apparaten, stoomstrijkijzers, stofzuigers, broodroosters, kleding, fietsen, speelgoed en misschien wel mijn Koyo-transistorradio van vijftig jaar oud. Bij Repair Café Waalwijk komen kapotte spullen weer tot leven. Bedreven en deskundige vrijwilligers kijken er samen met jou naar. Neem mee, schuif aan en vertel je verhaal. En wie weet ga jij straks naar huis met een radio die niet meer ‘plopt’. Medeorganisator Wim: “We zoeken uit of er een emotionele waarde achter zit. Dat levert vaak mooie verhalen op.”

De (inbus)sleutel tot succes

“Een vrouw die vlakbij BaLaDe woont had een stoomstrijkijzer en dat deed het niet. Maar we konden het ook niet openmaken. Fabrikanten worden namelijk steeds listiger: geen kruiskopschroeven meer of normale torxschroeven. Nee, tegenwoordig gebruiken ze torx inbusboutjes met een puntje erop. Daar moet je een bepaalde sleutel voor hebben.” Medeorganisator Ben bouwt de spanning op. “Eén van onze reparateurs werkt voor een technisch bedrijf. Die heeft zulke inbussleutels, maar die lagen op de zaak. Hij zou ze de volgende keer meebrengen. Die sleutel heeft een inkeping die precies over dat puntje past.” Een ander had allang een nieuw strijkijzer gekocht. Maar waarom, met een Repair Café in de buurt?

Samen aan de slag

Is het stuk? Kom naar het Repair Café. Je neemt van thuis een kapot apparaat mee. Bij het Repair Café ga je samen met een deskundige aan de slag. Er is gereedschap en materiaal bij de hand voor allerlei reparaties. Elke vrijwilliger heeft wel ergens verstand van. Er zijn mensen met kennis en ervaring op allerlei gebieden. Zo valt er altijd wel wat te leren. En het kost niets. Je kunt wel altijd wat geld in de pot stoppen als je goed geholpen bent. Er zijn al Repair Café’s in zo’n 40 landen. Je vindt ze op honderden plaatsen in Nederland, waaronder in wijkcentrum BaLaDe in Waalwijk. En binnenkort bij Zidewinde in Sprang-Capelle. Daar zijn de heren volop mee bezig.

Stimuleringsfonds en serviceclub

Het Repair Café is een Nederlands idee uit 2009. Vier jaar later kwam het naar Waalwijk. “We zochten naar iets blijvends om mensen naar BaLaDe te lokken. Leuk en nuttig. Een Repair Café is daar een goed voorbeeld van. En er valt altijd wel wat te repareren,” vertelt Wim Smits. Samen met Ben de Jongste en twee anderen richtte hij Repair Café Waalwijk op. “Voor we begonnen zijn we naar de bank gestapt. We kregen geld uit hun stimuleringsfonds, maar ook van een liefdadigheidsstichting. Daarmee kochten we een heleboel gereedschap. Voor spullen als boutjes, moertjes, plakspullen en contactspray gebruiken we het geld uit de pot. We zijn nu met zo’n 15 tot 20 mensen die helpen: alles klaarzetten, de mensen ontvangen, repareren, opruimen. Er gaat heel wat werk in zitten.”

De drie pijlers

Het draait niet alleen om spullen weer aan de praat krijgen. Wim vertelt vurig over de drie pijlers van het Repair Café. “De eerste pijler is ‘samen repareren’. Meer repareren betekent minder afval. Door het samen te doen laten we zien dat je spullen niet zo gauw weg hoeft te gooien.” Dat brengt ons bij de tweede pijler: kennis over reparatie doorgeven. Wim is stellig: “Die kennis verdwijnt. Wat wil je, als je alleen maar dingen kunt kopen die niet open kunnen, zoals dat stoomstrijkijzer. Is het kapot? Dan hoor je toch gauw weer iets nieuws te kopen.” Maar daar is het Repair Café, waar als laatste pijler ook het sociale contact telt. Ben: “Mensen ontmoeten elkaar bij ons. Soms mensen die elkaar al lang geleden uit het oog verloren. Maar er ontstaan ook nieuwe banden. Dan komen ze een volgende keer terug met iemand die we misschien weer kunnen helpen. Nou ja, kom binnen!”

Gevoelswaarde versus Marktplaats

En als je binnen bent? Hoe gaat het in zijn werk bij een Repair Café? Ben legt uit: “Je krijgt een intake. Is er iemand in huis die jou kan helpen?” Wim gaat verder: “We hebben acht tafels. Aan elke tafel zit een reparateur. Die haalt je op en je gaat samen zitten. Je legt uit wat er stuk is. Vaak komt dan het verhaal achter de reparatie. Dat is voor de reparateurs ook leuk: waarom kom je nou hier met dat ding? Zit er gevoelswaarde aan? Of heb je iets van Marktplaats gekocht dat niet werkt, wil je het bij ons laten repareren en daarna met winst doorverkopen? Ondertussen gaan we samen kijken wat er stuk is.” Bij zo’n reparatie komen de drie pijlers van het Repair Café bij elkaar: je repareert samen, je kijkt mee en leert ervan, en je praat met elkaar terwijl je bezig bent. Ben: “Er zijn er die zelf mee gaan helpen met de reparatie!”

Niet meteen een oplossing

Soms is er niet meteen een oplossing. Wat dan? Ben legt uit: “Het kan zijn dat we iets kunnen repareren, maar het juiste onderdeel niet hebben. We zoeken het op en je krijgt een briefje mee met wat je kunt bestellen. De volgende keer zetten we het onderdeel er samen in. Iedereen blij.” Wim vult aan: “Mensen zijn gehecht aan bepaalde spullen. Dus ze hebben dat geduld er voor over. Denk aan een mooi oud klokje. Of een antieke kinderwagen die mensen zelf willen gaan gebruiken voor hun kind.” “Maar weet je wat zo leuk is?” vraagt Ben ineens. “Als we iets niet gerepareerd krijgen en mensen toch iets geven. Omdat we het geprobeerd hebben en er druk mee zijn geweest.” Wim sluit af: “Goed advies is ook wat waard als we iets echt niet kunnen repareren. Dan kunnen mensen er op een goede manier afstand van nemen.”

Repareren of een nieuwe

Bij het Repair Café fiks je dat strijkijzer, tenzij het niet anders kan. De producent ziet het liever andersom: je koopt een nieuw strijkijzer, tenzij je het echt wilt repareren. De landelijke organisatie van Repair Café’s praat daarom met producenten over het openmaken van hun apparaten. “Een stofzuiger gaat bijna niet meer open zonder dat er iets afbreekt. Denk aan alle CO2-uitstoot bij het maken en weer afbreken,” verzucht Wim. “Hopelijk gaan producenten het makkelijker maken om hun apparaten te repareren." En met een knipoog: “Dan moeten ze er wel bij zeggen dat die producten sowieso bijna niet stuk gaan!”

Hoe liep het af met het stoomstrijkijzer? Ben komt eindelijk met de ontknoping: “Petje af dat die vrouw drie maanden op rij terugkwam tot we het juiste gereedschap hadden. Dankzij Repair Café Waalwijk en de juiste inbussleutel kon ze weer vooruit.

Wim en Ben denken al volop na over het volgende Repair Café. Ze hopen snel weer aan de gang te kunnen. En volgens Wim zijn ze niet de enigen: “Ik krijg tussendoor genoeg telefoontjes met de vraag wanneer we weer opengaan.” Wanneer dat is, blijft voorlopig de vraag. Maar bij het eerstvolgende Repair Café staat er in ieder geval mijn 50-jarige Koyo-radio klaar.